prędkość

From prędki +‎ -ość. First attested in the beginning of the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /præ̃tkɔɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /præ̃tkɔɕt͡ɕ/

prędkość f

1. speed, quickness
   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XLVII, page 372:

     Quartum gaudium suum donum dabitur homini, pratkoscz, velocitas

     [Quartum gaudium suum donum dabitur homini, prędkość, velocitas]

2. hurry, rush
   • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎, Krakow, page 717:

     A yesthlyby kto *oczh [p]roznye albo nye baczącz przysyągal z vpadv yązyka swego albo z prąthkosczy (lapsu linguae), ... thedy thaki... ma... zmoviczi trzy paczierze

     [A jestliby kto ocz [p]roźnie albo nie bacząc przysięgał z upadu języka swego albo z prędkości (lapsu linguae), ... tedy taki... ma... zmowić trzy pacierze]

• Polish: prędkość
• Silesian: pryndkość

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “prędkość”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish prędkość. By surface analysis, prędki +‎ -ość. Compare Kashubian prãdkòsc.

• IPA^(key): /ˈprɛnt.kɔɕt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈprɛ̃.tkɔɕt͡ɕ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɛntkɔɕt͡ɕ
• Syllabification: pręd‧kość

prędkość f (related adjective prędkościowy)

1. (uncountable) rate, speed (tempo at which something happens)

   Synonym: szybkość

2. (uncountable) speed (following something in a short period of time)

   Synonym: szybkość

3. (uncountable) hastiness (rashness)

   Synonym: pochopność

4. (countable, physics) velocity (vector quantity that denotes the rate of change of position with respect to time, combining speed with a directional component)

   Synonym: szybkość

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prędkość is one of the most used words in Polish, appearing 86 times in scientific texts, 1 time in news, 0 times in essays, 1 time in fiction, and 0 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 88 times, making it the 725th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• prędkość in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prędkość in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prędkość”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prędkość”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prędkość”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prędkość”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1001